HORTENSIA SNOEIEN

Hortensia snoeien, verzorgen en tuin ideeën 

De grote bollen vol met kleine bloemen 

De hortensia, misschien heb jij hem ook wel in je tuin staan? Het is in ieder geval een echte klassieker, te vinden in elk tuincentra en bij een hoop mensen in de tuin. Hij past perfect in de Nederlandse tuin en doet het er goed. Een landelijk tuinontwerp, moderne tuin of weelderige tuin, de horsensia past in elke stijl.

In Nederland wordt deze plant ook wel de boerenhortensia genoemd. Je herkent hem direct aan de gekleurde bollen vol met kleine bloemen. En toch zijn er veel verschillende soorten hortensia’s. De diversiteit tussen al deze soorten zit in de kleur, de geclusterde vorm van de bloemen en de afmeting van de planten. Van de hortensia zijn er tientallen soorten. Ik hoop niet dat je hier al keuzestress door hebt gekregen? Anders vind je in het kopje hieronder hoe je voor jou de perfecte soort kan uitkiezen.

Hoe zit het eigenlijk met de hortensia?

‘Hortensia’ is eigenlijk niet de oorspronkelijke naam van dit plantje. De oorspronkelijke naam is hydrangea, deze naam werd door de Zweedse botanicus: Carl Linnaeus in 1753 vastgesteld. Des te bijzonder het is dat deze plant al eerder vanuit Azië en Amerika in Europa geïntroduceerd werd. De naam is afgeleid van het Latijnse woord waterkruik. De vorm van een hortensia doet namelijk denken aan de vorm van een oude waterkruik. In de volksmond heeft de naam zich omgevormd van hydrangea tot hortensia.

De hortensia buiten in de tuin of binnen in huis

Grote perken vol met hortensia, zo kennen we de plant het best. Of in een bloempot of plantenbak bij de voordeur, of langs het tuinpad. De hortensia is in Nederland zo gewild door zijn opvallende bloeiwijze. De plant bloeit namelijk van de lente tot het najaar en dat geeft een lange periode kleur in je tuin. Zelfs nadat de bloemen zijn uitgebloeid behoud de hortensia zijn charme. Ook in de winter. Als het gaat sneeuwen heeft de plant een sprookjesachtig uiterlijk voor een heerlijk wintergevoel.

De plant doet het binnen ook goed in een bloempot. Heb je een bloeiende hortensia in de tuin, verwerk de bloem gerust in een een boeket of als eenling in een mooie hoge vaas. De bloemhoofden zijn goed te bewaren om in een bloemstuk te verwerken. Bijvoorbeeld in een bruidsboeket of als tafeldecoratie.

Let op, de hortensia is giftig

Wist je dat, dat deze populaire plant giftig is? Veel mensen weten het niet en daarom vertellen we het toch even. De hortensia is giftig wanneer je het eet of als je rookt. Voor dieren en voor mensen. Voor je huisdieren iets om op te letten. Wanneer je hond of kat eraan knabbelt kan hij flink ziek worden. Hortensia’s bevatten cyanide-glycoside. Het giftige stofje cyanide in hortensia’s komt vrij wanneer je het binnen krijgt.

Hoe verzorg je een hortensia het best?

De hortensia is van nature langs de bosrand te vinden. Ze houden namelijk van een beschutte en licht beschaduwde plaats, behalve de pluimhortensia. Dit type houdt van een zonnige plek. De hortensia kan ook vrij goed tegen de Nederlandse kou. De enige periode dat de plant er minder goed tegen kan is in het voorjaar wanneer de knoppen op gaan zwellen. Dan wordt de plant gevoelig voor vorst.

Onze nachten in Nederland zijn soms onvoorspelbaar koud zijn in deze periode. Een strenge nachtvorst kan in één keer ervoor zorgen dat alle bloemknoppen kapot gaan en dat zou natuurlijk zonde zijn! Vooral een hortensia die overdag lang in de warme voorjaarszon heeft gestaan is hier erg gevoelig voor. Houd je buiten hortensia’s in een bloempot of bloembak,  zet de hortensia in de winter en begin het voorjaar dicht tegen het huis aan. Of in een schuurtje, of onder een overkapping. Zo voorkom je dat je plant mogelijk door de vorst beschadigd. 

De meest voorkomende soorten hortensia’s in Nederland

Boerenhortensia – de klassieke variant met bloemen in geclusterde bollen in vele kleuren

Pluimhortensia – met bloemen in pluimvormige klusters

Klimhortensia – klimplant met minder bloemen in geclusterde bollen

Eikenbladhortensia – bloemen in pluimvormige klusters met bladeren die lijken eikenblad

Hydrangea arborescens (Annabelle) – lijkt op de boerenhortensia, wordt hoger en bijna altijd wit

Hydrangea serrata – geen geclusterde bloemen als bollen maar als langwerpig vlak

De kleur van de hortensia 

De hortensia is in veel kleuren te verkrijgen, van wit tot paars en heel diep blauw, sommige zijn zelfs meerkleurig. Welke kleur past het beste in je tuin en hoe ontstaan die kleuren nou precies?

De kleur van de hortensia wordt beïnvloed door die zuurtegraad van de grond, er zijn zelfs trucjes hoe je je de kleur van je hortensia kan veranderen. Als de pH-waarde van de grond waar je de plant in hebt gezet tussen de 5,5 en de 6,5 is dan zal de plant gewoon dezelfde kleur blijven als waarin je hem hebt gekocht mits er niet veel aluminium in de bodem zit. Is de grond juist zuur dan is de kans groot dat jouw hortensia in kleur omslaat naar het roze. Natuurlijk geldt dat alleen voor de hortensia soorten die er genetisch aanleg voor hebben om zich door de zure grond te laten beïnvloeden. De zuurdere grond moet dan ook over meer aluminiumsulfaat beschikken.

Kocht je de hortensia in een lichte kleur, dan zal dat zo blijven op het moment dat de kleur omslaat. Een lichtblauwe hortensia kan dus wel verkleuren naar het roze maar het wordt dan wel lichtroze. Een licht blauw hortensia kan niet veranderen naar een felroze of donker roze hortensia. 

Kan je de kleur van de hortensia zelf laten veranderen?

Dat kan zeker, door onder andere de zuurtegraad van de grond te beïnvloeden. Dit doe je door bijvoorbeeld tuinturf met een lage pH-waarde aan je grond toe te voegen. Er zijn ook chemische middeltjes te koop die de zuurgraad beïnvloeden. Je hoeft ze alleen maar aan de grond toe te voegen. Als tweede voeg je metaalionen aan de grond. Hier is een hele simpele manier voor waarmee je direct aan de slag kunt. Stop oude spijkers in de grond. Heb je ze niet in huis, voeg dan aluin of aluminiumsulfaat aan de grond toe. 

Vind jij de nieuwe kleur toch eigenlijk niet zo mooi, dan kan je de kleur ook weer terug laten veranderen. Dit doe je door kalk aan de grond toe te voegen. Maar mocht je nou niet weten hoe zuur de grond in jouw tuin is, dan kan je dat simpel testen door middel van een testset. Deze is in de meeste tuincentra wel te vinden. En zelfs online.

Hoe verzorg je hortensia’s het beste?

Als je weet waar je de hortensia wil neerzetten is het belangrijk dat je weet hoe je hem moet planten, verzorgen en voeden.

Een hortensia planten

Je kan je hortensia zowel in een pot als in de volle grond zetten. Hou er wel rekening mee, dat je hortensia qua hoogte de lucht in kan schieten. Je zal hem al snel moeten verpotten als je in een kleine pot start. Daarom is het aan te raden om voor je hortensia een wat grotere pot te kopen. Voordat je hem in een pot zet is het slim om hem eerst een paar minuten in een emmer water te dompelen. De kluit aarde zal zich goed volzuigen met water.

De meeste hortensia’s worden blij van een vrij zure en humusrijke bodem. Een vrij vochtige bodem die veel voedsel bevat. Pluimhortensia’s daarentegen groeien beter in een wat drogere grond.

Hoeveelheid water om op te nemen

Een hortensia geef je ongeveer 2 keer per week een kleine hoeveelheid water. In de winter kan je deze hoeveelheid verminderen. Let op de vochtigheid van de grond. Het is belangrijk dat je de grond vooral niet te droog laat worden en dat je dit goed bijhoudt. In de zomer, op warme dagen geef je wat vaker per week een scheutje water.

Zet je hortensia’s in de volle zon, dan zal je ze veel water moet geven. Het beste is het dus om ze in een goede kleiachtige, vruchtbare en vochthoudende grond te houden. Als je de hortensia in zandgrond zet zal je hem nog meer water moeten geven dan normaal. 

Op het moment dat bladeren beginnen te hangen betekent dit dat de hortensia water tekort komt en dat je hem het best wat extra water kan geven. Geef niet in één keer een hoop water maar verdeel het over enkele dagen.

Zon of schaduw

Wanneer je ziet dat jouw hortensiabladeren bruine randen hebben, of dat de bloemen bruine randen krijgen, dan heeft de plant het zwaar. Dit betekent dat de plant teveel zon krijgt. Je kan hem dan het beste op een minder zonnige plek zetten. Als dat niet zomaar kan, probeer schaduw te creëren op zonnige dagen.

Verzorging voor de hortensia binnen in huis

Als je de hortensia binnen hebt staan, staat hij het meest gunstig op een zonnige plek met halfschaduw. Op een plek zonder dat de plant direct zonlicht krijgt. Direct voor het raam zetten is minder goed voor de plant, het kan te heet worden. Je kan er wel een paar meter vanaf zetten. Zo voorkom je net zoals buiten dat er bruine randen ontstaan. 

Het is niet noodzakelijk om de plant het hele jaar te voorzien van voeding als hij binnen staat. Als je toch voeding wil toevoegen, gebruik dan voeding voor bloeiende kamerplanten.

Een zieke hortensia of bladluizen

De hortensia is geen gevoelige plant voor ziektes of plagen waardoor hij mogelijk aangetast zou kunnen worden. Mocht je toch merken dat jouw hortensia is besmet door blad- of schildluis dan kan je dit het beste zo snel mogelijk aanpakken. Dan ontkom je niet aan een goed bestrijdingsmiddel. Wil je luizen voorkomen? Zorg dan dat je de plant regelmatig besproeit om vatbaarheid voor luizen te verbeteren. 

Een hortensia snoeien

Weet je precies welk type hortensia je hebt? Het snoeien is geheel afhankelijk van welk soort je hebt. 

Hortensia’s die bloeien op eenjarig hout

Is het een soort die groeit op eenjarig hout en ieder jaar bloeien. De bloemknoppen worden gevormd op de takjes die in het voorjaar groeien. Een hortensia die groeit op jonge scheuten, zoals de hortensia Annabelle en pluimhortensia, kan je na de winter gewoon tot onderin terugknippen zonder dat je een bloeiperiode misloopt. Deze types hortensia bloeien ook in het jaar van snoeien. Wil je graag dat de plant zijn volume blijft behouden dan is het beter om de hortensia niet in zijn geheel af te knippen maar om hem te halveren.

Hortensia’s die bloeien op oud hout

Groeit jouw hortensia op oud hout, dan hoef je hem in principe niet te snoeien. De plant bloeit namelijk uit zichzelf elk jaar weer terug in zijn mooie vorm. Hortensia’s die bloeien op oud hout zijn onder andere de klassieke boerenhortensia, eikenbladhortensia, fluweelhortensia en de klimhortensia.

Wil je juist de struik wat kleiner maken en hem verjongen, dan kun je het best rond februari of maart alles tot vlak boven de grond wegknippen. Het enige risico wat je daarmee loopt is dat hij mogelijk het eerste jaar niet zal bloeien.

Wil je dat voorkomen, pak het snoeien dan in fases aan. Elk jaar een gedeelde snoei. Dus jaar één een deel, het daarop volgende jaar ook en zo verder. Zo blijft altijd een deel van de plant wel bloemen geven. Zorg wel dat je het snoeien goed verdeelt over plant om eenheid te krijgen in de bloemen. Pas vooral op bij klimhortensia’s. Die groeien minder snel en daarom mag je zuinig snoeien anders heb je het jaar erop alsnog geen bloemen. Wacht niet met snoeien tot februari maar doe dit direct na de bloeiperiode.

Als je echt wil dat jouw hortensia niet veel langer blijft groeien dan kan je aan wortelsnoei doen. Dit doe je door oude wortelen af te snoeien, dit bevorderd weer de groei van nieuwe wortelen. Wortelsnoei kan je het beste doen in de maanden maart en april. Terwijl het snoeien van de takken het meest ideaal is van september tot en met april.

Hoe groot wordt een hortensia?

Hoe groot een hortensia kan worden hangt af van je snoeigedrag. Als je een hortensia niet bijhoudt en hem gewoon zijn gang laat gaan kan hij tot wel 4 meter hoog worden. Gemiddeld wordt een hortensia struik ongeveer 2 meter hoog en breed. Wil je hem kleiner maken dan kan je het snoeien.

Hortensia tuin ideeën

Nu heb je dan jouw droomhortensia uitgezocht, je hebt hem geplant. En nu? Hoe kan je hem binnen jouw smaak mooi met de andere planten combineren die je al in je tuin hebt staan? Of als je jouw hortensia binnen in een pot hebt staan, hoe zorg je dan dat hij mooi uitkomt? Hier een aantal tips!

Kleuren variëren voor de afwisseling

Omdat de hortensia in zoveel kleuren te krijgen is en omdat je de kleur van de hortensia ook zelf kan aanpassen, is het erg makkelijk om de hortensia met andere planten te combineren. Hou je van vernieuwing probeer zelf de kleur bloemen te kweken die jij wil. Zo kun je jaarlijks wisselen.

Een landelijke tuin

Combineer je hortensia met de buxus of met een een grasvlakte in de tuin, dan is het mooi om hem aan de rand van de grasvlakte zetten. Je kan de hortensia in de aarde zetten. Maar wil je hem echt een speciale look geven zodat het een pronkstuk van je tuin wordt? Zet hem dan in een plantenbak of bloempot die hier breed genoeg voor is, zodat de hortensia ruimte heeft om te groeien en zich goed kan wortelen. Ga voor een romantisch en elegant accent voor een zachte uitstraling. Woon je op een boerderij, dan maakt beton het geheel Hollands stoer.

In een moderne tuin

Zet de hortensia in een lage brede pot of hoge langwerpige pot van boven de 70cm. Hortensia’s kunnen groot worden en zo krijgen ze voldoende ruimte om te groeien. Door de hortensia in een hoge pot te plaatsen maak je een mooie balans tussen hoogte van de plant en pot. Ga je voor een brede pot dan kies dan een hoekige variant voor een modern tintje. Juist door een hoge pot te kiezen kun je spelen met de ruimte in je tuin qua breedte en hoogte. Kies gerust een opvallende bloempot, dat complementeert de eenvoudig klassiek grote bloempartijen waar de aandacht alsnog naartoe gaat in bloeiperiodes.

In een loungetuin

Voor het plaatsen van hortensia’s in een loungetuin is het van belang dat je een mooie combinatie maakt tussen de bestrating en het lounge gedeelte binnen jouw tuin. En het gedeelte wat voorzien is van groen. Hortensia’s kun je perfect inzetten als scheidingswand tussen de verschillende gedeeltes in je tuin. Dit kan je doen door te kiezen voor lage plantenbakken of bloempotten als je een wat strakkere stijl hebt in jouw tuin. Je zorgt er dan voor dat er nog steeds een connectie tussen deze 2 gedeeltes bestaat. Ga wel voor een opvallende bloempot. Bijvoorbeeld wit, mint of aqua in een Ibiza tuin, of koper of zwart in een design tuin. Wil je juist dat het gedeelte van de tuin en de zithoek volledig van elkaar zijn afgescheiden? dan kan je er juist voor kiezen om te gaan voor hoge bloempotten.